Kahramanmaraş’ta yaşanan ve 11 ilde ağır yıkımlara sebep olan depremlerden sonra, insanların aklına gelen ilk sorular; “Evim ne kadar güvenli? Evim depreme hazır mı? Evimi güçlendirmek için ne yapabilirim?” şeklinde olmuştu. Çünkü herkesin beklediği ve yerbilimciler tarafından büyüklüğünün 7.2 ile 7.6 arasında olacağı tahmin edilen İstanbul depremi kapıda. Ancak ülkemizin içinde bulunduğu seçim süreci ve çok hızlı değişen gündem; ne yazık ki bizlere ülkemizin ve İstanbul’un bir gerçeği olan depremi unutturmuş gibi görünüyor. Ancak İstanbul geneli ve Gaziosmanpaşa özelindeki veriler oldukça düşündürücü boyutta.
Marmara bölgesi Türkiye için oldukça önemli. Ekonomi büyüklüğü, sanayi üretimi ve nüfus yoğunluğu açısından Türkiye’de birinci sırada yer almakta. Turizm ve tarım noktasında da ülkeye oldukça büyük bir katkısı olan Marmara Bölgesi, ulaşım açısından da çok kritik bir noktada yer alıyor. Hal böyle olunca olası bir Marmara Depremi demek, ciddi boyutlarda can ve mal kaybı, büyük bir yıkım, ülke ekonomisine büyük bir darbe demek.
HASAR SIRALAMASINDA İSTANBUL BİRİNCİ SIRADA
Marmara Bölgesi’nde yaşanacak olan bir depremde en ağır hasarı alacak olan iller arasında İstanbul ilk sırada yer alıyor. İstanbul, nüfus yoğunluğu bakımından Türkiye’de yer alan iller arasında da başı çekiyor. Bu yüzden İstanbul’da yaşayan vatandaşların aklında tek bir soru var: “İstanbul’da deprem olursa ne olur?”.
Son zamanlarda aldığı göç ile de nüfus yoğunluğu fazlaca artmış durumda olan İstanbul’un, resmiyette yer almayan mülteci nüfus da dahil edildiğinde yaklaşık 20 milyon nüfuslu bir şehre dönüştüğü görülüyor. Şehir ve bölge planlama açısından birçok Avrupa şehrine göre düzensiz olan İstanbul, bu nüfus yoğunluğu ve ortaya çıkan barınma ihtiyacı ile birlikte kentsel dönüşüm projelerine rağmen bazı bölgelerde bir yandan da mevcut olan çarpık kentleşmeye yenilerini eklemeye devam ediyor.
Metropol bir şehir olan İstanbul, büyük tarihinin yanı sıra Türkiye’nin jeopolitik gücünün temsilcisi durumunda. Özellikle ulaşım ağı noktasında güçlü bir yönü olan ve iki kıtayı birbirine bağlayan İstanbul, sahip olduğu boğaz nedeniyle Karadeniz’e kıyısı olan Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya ve Ukrayna için Akdeniz’e ve diğer açık denizlere ulaşabilmenin tek yolu. Türkiye sanayisinin önemli bir kısmı İstanbul ve çevre illerinde yer alıyor. İş gücü olarak da en fazla işçi kesiminin olduğu yer olarak istatistiklerde yer alıyor. Tüm bu bileşenler ışığında, Marmara Bölgesi geneli ve İstanbul ili özelinde tüm dikkatler deprem noktasında gözleri bu bölgeye çeviriyor.
İstanbul’da yaşanan olası bir deprem sonrası uzmanlar tarafından Türkiye’nin kaderini etkileyecek sorunları da beraberinde getirir noktasında fikirler beyan ediliyor.
İLÇELER ARASINDA GAZİOSMANPAŞA 2. SIRADA
Yüzölçümü 5.461 km2 olan ve 39 ilçeden oluşan İstanbul’da, kilometrekare başına düşen insan sayısı anlamında Gaziosmanpaşa ilçesi 2. sırada yer alıyor. 16 Mahalleden oluşan, 1999 öncesine ait birçok binayı bünyesinde barındıran ve dolayısıyla yapı stoğu açısından pek de iyi durumda olmayan Gaziosmanpaşa; olası depremden ciddi oranda etkilenecek ilçelerin başını çekiyor.
Peki bu binalar yıkıcı bir İstanbul depremine ne kadar hazır?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) hazırlamış olduğu Gaziosmanpaşa Olası Deprem Kayıp Tahminleri Kitapçığı‘nda yer alan bilgilere göre, “çok ağır hasarlı” olarak nitelenen binaların büyük kısmı; Merkez Mahallesi, Yeni Mahalle, Sarıgöl Mahallesi ve Yıldıztabya Mahallesi’nde yer alıyor. Bu mahalleleri ise; Karadeniz Mahallesi, Barbaros Hayrettin Paşa Mahallesi, Hürriyet Mahallesi, Bağlarbaşı Mahallesi, Yenidoğan Mahallesi ve Pazariçi Mahallesi takip ediyor. Çok ağır hasarlı binaların az olduğu mahalleler ise Karayolları Mahallesi, Kazım Karabekir Mahallesi, Fevzi Çakmak Mahallesi, Şemsipaşa Mahallesi ve Karlıtepe Mahallesi iken, bu sayının en az olduğu yer ise Mevlana Mahallesi olarak dikkat çekiyor.
GAZİOSMANPAŞA YAPI STOĞU DURUMU
Görselde de gördüğünüz gibi mahallelerde binalar; çok ağır hasarlı, ağır hasarlı, orta hasarlı, hafif hasarlı şeklinde kategorilere ayrılmıştır.
GAZİOSMANPAŞA’DA DEPREM TOPLANMA ALANLARI YETERLİ Mİ?
Deprem sonrası içi en önemli konuların başında gelen toplan alanları ise Gaziosmanpaşa’da ciddi bir sorun teşkil ediyor. Bazı mahallelerde sadece bir toplanma alanı varken bazı mahallelerde deprem toplanma alanı olarak gösterilen noktalar ise düşündürtüyor. Örneğin; 500 Evler bölgesinde yer alan, yaklaşık 30 bin nüfusa sahip Hürriyet Mahallesi’nde, Hürriyet Parkı (Eski Muhtarlık binası yanı) olarak gösterilen yer oldukça küçük bir park olması nedeniyle toplanıldığında çok küçük bir kapasite kaldırabileceği görülüyor. Öte yandan aynı parkın içerisinde elektrik trafosunun oluşu da bölge halkını düşündürtüyor. Bunun dışında Şehit Anıl Kaan Aybek Ortaokulu ve Behçet Canbaz Anadolu Lisesi bahçeleri de deprem toplanma alanı olarak gösteriliyor. Özellikle Şehit Anıl Kaan Aybek Ortaokulu’nun bahçesinin oldukça ufak oluşu ayrıca düşündürtüyor. Bahçesi biraz daha büyük olan lise ise ancak çevresindeki sokakların nüfusunu kaldırabilecek bir alana sahip durumda. Yani 30 bin nüfuslu (Esnaflar, işyerleri, bölgedeki işlek caddeler ve ulaşım ağı noktasındaki önemi de dahil edildiğinde bu nüfus oldukça artıyor) bu mahalle depremde toplanabileceği alanlar anlamında yetersiz kalıyor. Listedeki alanlarlar incelendiğinde Hürriyet Mahallesi’ndeki bu örnekler gibi diğer mahallelerde de benzer tablolar ortaya çıkabiliyor.
Diğer bir yandan deprem toplanma alanlarının yıkım ve enkazlardan kaçma/kaçınma alanı olarak işlev görmesinin dışında bir diğer önemli görevi de kısa süreli de olsa yardım gelene kadar insanların temel yaşamsal ihtiyaçlarının gidermesine olanak sağlayacak noktalar olması. Ancak İstanbul’un birçok yerinde olduğu gibi görülüyorki, buralarda temel ihtiyaçları giderebilecek donatılarla hazırlanmış bir kabin, ünite, konteyner vb. bulunmuyor.
VATANDAŞLAR NE YAPABİLİR?
Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 11 ilin etkilendiği 2 büyük depremde adeta taş üstünde taş kalmadı. Peki bir Türkiye gerçeği olan depreme biz hem evimizi hem kendimizi nasıl hazırlarız?
1) BİNANIZIN DURUMUNU ÖĞRENİN
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) başlatmış olduğu “BİNA TESPİT PROJESİ” ile yapı stokları ile ilgili birçok detay öğrenilebiliyor. Bu da vatandaşın bir yol haritası oluşturmasına yardımcı oluyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2019 yılında başlatmış olduğu detaylı bir şekilde haberleştirdiğimiz “DETAY HABER: İBB’den “Bina Tespiti” projesi” ile kendi evinizin ya da kiracısı olduğunuz evin depreme dayanaklı olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
2) BÖLGENİZDEKİ ZEMİNİN DURUMUNU ÖĞRENİN
Evinizin bulunduğu zeminin güvenli olup olmadığını AFAD üzerinden nasıl öğrenebileceğinizi detaylı bir şekilde “Evinizin bulunduğu zemin ne kadar güvenli?” haberimizde açıkladık.
Deprem sürecinde evinizin sağlamlığı kadar yerin sağlamlığı da önem arz ediyor. AFAD’ın resmi sayfasında yer alan “TÜRKİYE DEPREM HARİTALARI” kısmından evinizin bulunduğu zemini de kontrol etmeniz mümkün.
3) İLÇENİZİN DURUMUNU ANALİZ EDİN
Ayrıca 2021 yılında yapmış olduğumuz “Olası Marmara Depremi’nin Gaziosmanpaşa’daki etkileri” özel haberini de inceleyerek şiddeti büyük bir Marmara depreminde Gaziosmanpaşa’yı neler bekliyor öğrenebilirsiniz.
4) DEPREM TOPLANMA ALANINIZI ÖĞRENİN
Deprem toplanma alanlarındaki yetersizliğe, Gaziosmanpaşa nüfusunun oldukça yoğun olmasına karşın yine de vatandaşlar deprem toplanma alanlarını biliyorlar mı?
İşte bu noktada e-devlet eliyle AFAD devreye giriyor. E-devlet’e giriş yaptıktan sonra arama kısmına ‘toplanma alanı’ yazdığınızda AFAD’ın ilgili sistemi karşınıza çıkıyor. Temel adres bilgilerini girdikten sonra sistem size en yakın deprem toplanma alanlarını gösteriyor. Konu ile ilgili broşürde yayınlayan AFAD bu noktada yönlendirme sağlamış oluyor. Öte yandan Gaziosmanpaşa Belediyesi de internet sitesinde deprem toplanma alanları ile ilgili bir sayfa yayınlamış durumda, istyenler ilgili bilgilere buradan da ulaşabiliyor.
AFAD Broşürü Deprem Toplanma Alanı Broşürü
Gaziosmanpaşa Belediyesi Online Deprem Toplanma Alanı Sorgulama
Gaziosmanpaşa Belediyesi Deprem Toplanma Alanları Bilgi Dosyası
5) DEPREM ÖNCESİ-ANI-SONRASI İÇİN EĞİTİMLER ALIN
Yaşanan doğal afetler dolayısıyla AFAD, belediyeler, kaymakamlıklar ve birçok sivil toplum kuruluşu deprem öncesi-anı-sonrası ile ilgili birçok eğitim ve seminer düzenliyor. Bunan yanı sıra gelişen teknoloji ile birlikte özellikle dijital medya platformları ve birçok sosyal medya sayfalarında konu ile ilgili birçok doküman, fotoğraf, yazı ve video paylaşılıyor.
6) RESMİ KURUMLARA DANIŞIN VE DESTEK TALEP EDİN
Tüm bunların akabinde yaptığınız analizler, aldığınız eğitimlerin yanı sıra sorun teşkil ettiğini düşündüğünüz tüm konular ile ilgili, telefon, mail, dilekçe vb. birçok yöntemle, ilgili bakanlık, belediye, kaymakamlık vb. kurum ile iletişime geçerek danışmanlık ve destek alınabiliyor.
