Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ilimizde ağır kayıplara sebep olan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerden sonra, gözler Marmara’ya çevrildi. “Kahramanmaraş’ta olan deprem Marmara’yı etkiler mi?, Marmara’da depremin büyüklüğü ne olur?, Biz Marmara Depremi’nden ne kadar etkileniriz?” gibi sorular da, tüm vatandaşlar gibi Gaziosmanpaşalı vatandaşların da akıllarına sıkça gelmeye başladı.
İstanbul, bilindiği üzere olası Marmara Depremi’nden en çok etki alacak iller arasında başı çekiyor.
GAZİOSMANPAŞA İKİNCİ SIRADA!
Gaziosmanpaşa da, kilometrekare başına düşen nüfus yoğunluğunda İstanbul’un en yoğun ikinci ilçesi olması dolayısıyla, halihazırda doğal olarak dikkat çeken ilçelerin başında geliyor.
“Kahramanmaraş’ta olan deprem Marmara’yı etkiler mi?, Marmara’da depremin büyüklüğü ne olur?, Biz Marmara Depremi’nden ne kadar etkileniriz?” gibi sorular vatandaşların aklına sıkça gelmeye başlarken; AFAD da vatandaşların kafasındaki bu soru işaretlerini gidermek için, vatandaşların bulunduğu il, ilçe ve oturduğu yerdeki zeminin ne kadar risk altında olduğunu öğrenebileceği “Türkiye Deprem Tehlike Haritaları” hizmetini vatandaşlarla bir kez daha paylaştı.
Bizler de GOP Bülteni Haber Merkezi olarak, Gaziosmanpaşa sakinlerinin bu bilgilere rahatça erişmesi ve anlayabilmesi adına yapılan çalışmaları derleyerek haberleştirdik.
NASIL BİLGİ ALABİLİRİZ?
Öncelikle AFAD’ın Türkiye Deprem Tehlike Haritaları sayfasına, e-devlet giriş bilgilerinizle giriş yapın.
AFAD Türkiye Deprem Tehlike Haritaları Giriş Sayfası: https://tdth.afad.gov.tr/TDTH/main.xhtml
İLK EKRANDA TÜRKİYE’NİN DEPREM TEHLİKE HARİTASI VAR
AFAD’a ait bu bağlantıya tıkladığınızda, aşağıda yer alan ekran sizi karşılıyor. Bu ekranda görmüş olduğunuz harita, Türkiye’nin deprem tehlike haritası. Peki bu ekranda hangi seçenekleri, nasıl kullanacaksınız?
Sol tarafta yer alan menünün en üstünde bulunan “Adres Sorgulama” seçeneğine tıklayın. İl, ilçe ve mahalle bilgilerini girdikten sonra, yine sizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılayacaktır.
Hemen yukarıda gördüğünüz bu ekranda; seçtiğiniz mahalle hangisi ise doğrudan ekrana geliyor. Adres sorgulama kutucuğunu kaldırdığınızda, haritanın istediğiniz herhangi bir noktasına hareket edebiliyor veya yakınlaşıp uzaklaşılabiliyor.
“BİLGİ AL” SEÇENEĞİ İLE İSTEDİĞİNİZ NOKTAYI SEÇİN
Yine bu ekranda sol menüde yer alan “Bilgi Al” seçeneğine tıklayarak herhangi bir noktayı seçtiğinizde; aşağıdaki ekranda olduğu gibi seçtiğiniz noktanın deprem sırasındaki yer ivmesi değerini, sizlere anında gösteriyor.
Yukarıdaki ekranda görmüş olduğunuz PGA ifadesi ve karşısında yer alan 0,350g değeri, seçtiğimiz noktanın deprem sırasındaki en yüksek yer ivmesini ifade etmektedir. Yukarıdaki ekranda görmüş olduğunuz PGA ifadesi ve karşısında yer alan 0,350g değeri; haritada örnek olarak Gaziosmanpaşa Cumhuriyet Meydanı’nda seçtiğimiz noktanın olası bir deprem anındaki en yüksek yer ivmesinin 0,350g olduğunu ifade etmektedir. 0,350g değeri ise, ekranın sol at bölümünde bulunan tabloya baktığımızda; ortalamanın biraz daha üzerinde bir ivme değerine tekabül ettiğini görmekteyiz.
*Elde edilen değer, renk paletinde koyu renklere doğru ilerledikçe riskin arttığını göstermektedir.
Sizler de bu ivme değerlerinin risk derecesini, ekranın sol alt bölümünde bulunan, rakamlarla ve renklerle ifade edilen tabloya göre değerlendirebilir; oturduğunuz konutun mevcut durumunu da göz önünde bulunarak gerçekçi ve mantıklı bir çıkarım yapabilirsiniz.
DETAYLI RAPORLAMA İMKANI
Tüm bu haritalardan yukarıda belirttiğimiz bilgileri edinebileceğiniz gibi; bulunduğunuz yere ait detaylı bir rapor oluşturma ve oturduğunuz konutun durumuna göre değerlendirme imkanınız da bulunuyor. Peki detaylı raporu nasıl oluşturabilirsiniz?
Öncelikle yine ekranın sol bölümünde bulunan “Raporlama” başlığına tıklıyorsunuz. Daha sonra karşınıza aşağıdaki şekilde bir ekran geliyor.
“DD-2” VE “ZC” NE DEMEK? NEDEN SEÇECEĞİZ?
Karşımıza gelen bu ekranda; “Deprem Yer Hareketi Düzeyi” başlığıyla belirtilen ve seçilmesi istenen DD-1, DD-2, DD-3 ve DD-4 değerleri, bizlere oluşturacağımız detaylı raporda baz alınacak deprem türünü ifade ediyor. Bizim de yukarıdaki ekranda seçmiş olduğumuz DD-2 değeri, tekrarlanma periyodu ortalama 475 yıl olan depremleri ifade ediyor. Bu da Doğu Marmara’da en son 1509 yılında yaşanan, tarihsel kaynaklarda “Küçük Kıyamet” olarak tasvir edilen depremin tekrarlanma periyoduna tekabül etmektedir ve raporumuzda seçmemiz gereken deprem türüdür. Bu değer, hazırlayacağınız rapor için seçmeniz gereken değerdir. Çünkü olası Marmara Depremi’nin, deprem sınıfı olarak DD-2 grubunun içerisinde yer alması beklenmektedir.
DD-2 dışındaki diğer deprem yer hareketi düzeylerinden; DD-1 tekrarlanma periyodu ortalama 2475 yıl olan depremleri, DD-3 tekrarlanma periyodu ortalama ortalama 72 yıl olan depremleri, DD-4 ise tekrarlanma periyodu ortalama 43 yıl olan depremleri ifade etmektedir. DD-1 sınıfı depremleri ise, ortalama 2475 yılda bir gerçekleştiğinden; çok daha büyük depremler olarak niteleyebiliriz.
Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı – Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar
Yine aynı ekranda; “Yerel Zemin Sınıfı” başlığıyla belirtilen ve seçilmesi istenen ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE değerleri, bizlere oluşturacağımız detaylı raporda baz alınacak zemin türünü ifade etmektedir. Bizim yukarıda seçmiş olduğumuz ZB değeri; yine seçmiş olduğumuz noktadaki PGA değerinin 0,350g olması ile ilişkilidir. Peki bu ne demek?
PÜF NOKTASI: YEREL ZEMİN SINIFINI SEÇMEK
Oluşturacağımız raporun tabiri caizse püf noktası; rapor oluştururken seçeceğimiz yerel zemin sınıfını doğru tespit etmek olacaktır. Bu noktada doğru tespiti ise; içerisinde olduğumuz tüm ekranlarda sol alt bölümde bulunan, sayılarla ve renklerle desteklenen PGA475 (PGA) tablosu üzerinden yapmamız gerekiyor. PGA tablosunda yer alan ve 0,1’den başlayıp 0,5’e kadar devam eden PGA değerleri; ZA’dan başlayarak ZE’ye kadar devam eden ve raporu oluştururken seçeceğimiz yerel zemin sınıflarına karşılık gelmektedir.
Bu durumda seçtiğiniz noktanın PGA (en yüksek ivme) değeri;
0 ile 0,33 arasında ise ZA,
0,33 ile 0,50 arasında ise ZB,
0,50 ile 0,75 arasında ise ZC,
0,75 ve üzerinde ise ZD değerini oluşturacağınız raporda seçmelisiniz. (Kaynak: TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası)
Örneklendirmek gerekirse; 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki iki depremi yaşayan Kahramanmaraş’ta PGA değeri 0.20g ila 0.60g arasında değişmektedir. Bu ise bölgenin deprem tehlikesinin göreceli olarak ilin özellikle güney ve güneydoğusunda (Doğu Anadolu Fay Zonu boyunca) zeminden kaynaklı olarak çok yüksek olduğunu göstermektedir.
Kaynak: Kandilli Rasathanesi 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş M7.6 Depremi Basın Bülteni
YEREL ZEMİN SINIFI NEYİ İFADE EDER?
Raporumuzda seçeceğimiz yerel zemin sınıflarını ise;
ZA Sağlam, sert kayalar
ZB Az ayrışmış, orta sağlam kayalar
ZC Çok sıkı kum, çakıl ve sert kil tabakaları veya ayrışmış, çok çatlaklı zayıf kayalar
ZD Orta sıkı – sıkı kum, çakıl veya çok katı kil tabakaları
ZE Gevşek kum, çakıl veya yumuşak – katı kil tabakaları şeklinde ifade edebiliriz.
RAPORUNUZU OLUŞTURUN
Yukarıda verdiğimiz bilgiler ışığında tüm değerleri seçtikten sonra, “Değerleri Hesapla” seçeneğine tıklayarak raporunuzu oluşturabilirsiniz.
PGV NE DEMEK?
Oluşturduğunuz bu raporda, zemin kaynaklı riski öngörebilmeniz için bulunduğunuz noktanın PGA değerine bakmalısınız. Raporda yer alan bu değerlerin içerisinde; PGA değerinin yanı sıra, PGV isimli başka bir değer daha göreceksiniz.
PGV değeri; deprem dalgalarının bir saniyelik zaman dilimindeki hareketini, santimetre cinsinden ifade eden değerdir. Bu değer azaldıkça PGA/PGV değeri düşer. PGA/PGV değeri küçük olan depremler ise, geniş ivmeye duyarlı bölgelere sahip olan ve buna bağlı olarak yıkıcı potansiyel taşıyan depremler olarak kabul edilir. PGA/PGV değeri büyük olan depremler ise aynı PGA değerine sahip diğer depremlere göre yıkıcı potansiyeli daha az olan depremler olarak kabul edilir.
SONUÇ OLARAK…
Oluşturduğunuz raporda yer alan PGA değeri ile, bulunduğunuz noktanın zemin kaynaklı riskini öngörebilirsiniz. Bizim de haritada örnek olarak seçmiş olduğumuz ve Gaziosmanpaşa Cumhuriyet Meydanı’nda yer alan nokta için oluşturduğumuz rapor sonucunda; bu noktanın zemin türünün ZB olduğunu, yani zeminin az ayrışmış, orta sağlam kayalardan oluştuğunu söyleyebiliriz. Ancak bu noktada PGV ve PGD gibi birçok diğer değerin devreye girmesi; zemin kaynaklı durumun; konutunuza olan etkilerini yanlış yorumlamanıza sebep olabilir. Dolayısıyla bu raporların yorumlanmasında; diğer teknik değerlerin ve yapınızın incelenmesi konusunda bir uzmandan görüş almanız, sizler açısından çok daha sağlıklı olacaktır.
